Małgorzata Jackiewicz-Garniec
Mirosław Garniec

Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich

Wystawa fotograficzno-tekstowa

Wystawa prezentuje najcenniejsze i najciekawsze rezydencje szlachty i arystokracji pruskiej, z obszaru południowej części Prus Wschodnich, od 1945 roku należącej do Polski. Wystawę tworzą 43 plansze (70 x 50 cm), każda poświęcona jest jednej rezydencji i zawiera jej dużą fotografię oraz krótki opis w języku polskim i niemieckim. Fotografie pochodzą z książki „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich” (tych samych autorów). Pierwsza ekspozycja wystawy miała miejsce w olsztyńskim Domu Kopernika w 2002 roku, kolejne w Ostródzie, Grudziądzu, Morągu, Sztumie, Elblągu, Gdańsku-Oliwie oraz na Wyspie Sobieszewskiej i w Niemczech – w Monachium, Poczdamie, Kassel i Ellingen (koło Monachium). W ostatnich latach ponownie eksponowana była w Polsce – w Gałkowie, Dobrym Mieście, najdłużej (kilka lat) w Wieży Wodnej we Fromborku. Wystawa powstała w celu promocji książki i samych zabytków, ciągle jeszcze mało znanych, często porzuconych i skazanych na unicestwienie.

 

Małgorzata Jackiewicz-Garniec – opisy

Mirosław Garniec – fotografie i opracowanie graficzne

Informacje dodatkowe

Przedstawiona tutaj wystawa jest jej drugą wersją. Pierwotna, po raz pierwszy pokazująca tę zapomnianą, nieobjętą ochroną konserwatorską i niszczejącą grupę zabytków – dziedzictwo przejęte przez Polskę wraz z tą ziemią w 1945 roku, powstała w 1994 roku. Wtedy też – z powodu upadających PGR-ów, użytkowników większości dawnych rezydencji – dalsze trwanie pałaców i dworów stało się jeszcze bardziej zagrożone. Uratować je mogli wyłącznie prywatni właściciele, ale musieli się o tych – często europejskiej klasy obiektach – dowiedzieć. Pierwsza wystawa, poza celem głównym – popularyzatorskim, powstała również z tego powodu. Wyglądała też odmiennie od obecnej: oprócz krótkiego tekstu i kilku fotografii każda plansza – poświęcona jednemu zabytkowi – zawierała również plan założenia dworsko- lub pałacowo-parkowego (plany te w zmodyfikowanej postaci znalazły się później w książce). Wystawa ta odbyła kilkuletnie tournée po Polsce i Niemczech (Gołdap, Węgorzewo, Olsztyn, Berlin, Monachium, Lubeka, Kilonia, Getynga, Moguncja). Spotkania i rozmowy na wernisażach potwierdziły konieczność nagłośnienia problemu zagrożenia tych zabytków, przede wszystkim uświadomiły potrzebę pilnego ich udokumentowania i tym samym – przynajmniej symbolicznego – ocalenia. W 1999 roku ukazała się nasza książka „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich”, będąca [nietypowym dosyć] katalogiem tych zabytków, ciesząca się do dziś uznaniem Czytelników (trzecie jej wydanie przedstawione jest w osobnej zakładce). Zarówno obie wystawy, przede wszystkim książka w jakimś stopniu spełniły swe zadanie, dzięki nim wiele niszczejących pałaców i dworów dawnych Prus Wschodnich znalazło nowych użytkowników, chociaż, niestety, tylko niektórzy z nich tchnęli nowe życie w stare mury. Dzięki wystawom i książce narodził się też nowy rodzaj turystyki po Warmii i Mazurach, po wschodniopruskich siedzibach szlacheckich.